-
1 поделать
1. сов. что; разг.эшләп тороу (алыу)2. сов.сделать всё, многоеэшләп ҡуйыу (сығыу) -
2 как можно!
= как это можно! болай ярамый бит инде!, шулай эшләргә ярыймыни инде! -
3 основной
-ая; -ое1) төп, иң мөһим, иң әһәмиятле, асыл2) в знач. сущ. основное с төп мәсьәлә, төп нәрсә, эшнең асылы•- основной капитал -
4 так
1. нареч.таким образомшулай, ана шулай2. союзвследствие этого, потомушуға күрә, индесегодня холодно, так надо одеться потеплее — бөгөн һыуыҡ, шуға күрә йылыраҡ кейенергә кәрәк
3. союзоднаколәкин, әммәведь я говорил, так ты не послушал — мин әйттем бит, ләкин һин ҡолаҡ һалманың
как же так — бына һиңә тағы, бына һиңә кәрәк булһа
(и) так и сяк; (и) так и этак — төрлөсә, тегеләй ҙә былай ҙа, улай ҙа былай ҙа
то так, то сяк; то так, то этак — әле улай, әле былай
так-сяк — ярай инде шулай, уртаса, бер хәл (сама)
не так ли? — шулай түгелме ни?, улай түгелме ни?
раз так — шулай (улай) икән (булғас), улай булһа
4. нареч.до такой степени, настолькошул тиклем5. нареч.без последствийшулай ғына, шул көйөнсә генә6. нареч.без особого намерениятик, былай ғына, һүҙ ыңғайында7. нареч.подобно этомушулай, улай, шулай ул8. частица огранич.для указания на приблизительное количество, время и т.п.самаһы, самаһында9. частицанапример, к примерумәҫәлән, әйтәйекднём жарко: так, температура доходит до сорока градусов — көндөҙ эҫе: мәҫәлән, эҫелек ҡырҡ градусҡа тиклем етә
10. частицаследовательно, значиттимәк, шулай итептак ты мне не веришь? — тимәк, һин миңә ышанмайһың?
11. нареч.тогда, в таком случаеинде, ул саҡта (ваҡытта), шулай (улай) булғасработу доделала, так можно отдыхать — эшемде эшләп бөттөм, инде ял итеп була
-
5 собаку съел
( на чём) теше төшкән инде, теше коелган инде, азу теш чыккан инде (берәр өлкәдә озак вакытлар эшләп зур тәҗрибә алу, осталыгы зур булу турында) -
6 так
1) нареч. ( таким образом) шулай, болай, алайдело обстоит именно так — эш нәкъ менә шулай, болай инде
2) нареч. ( настолько) шулкадәр, шулхәтлея так много ходил, что устал — мин шулкадәр күп йөрдем, арып беттем
3) нареч. (без последствий, безрезультатно) болай (алай, шулай) гына, шул көе генә4) нареч. ( без особого намерения) тик, болай гына, сүз уңаенда5) частица усил. дисәң, икән, булгач6) частица огранич. чамасы, чамасында; тирәсендә7) частица (например) шулай, мәсәлән, әйтикклимат там суровый, так, морозы доходят до сорока градусов — анда климат бик каты, салкыннар, мәсәлән, кырык градуска кадәр җитә
8) союз (следовательно, стало быть) димәк, шулай итептак ты мне не веришь? — димәк, син миңа ышанмыйсың?
так ты согласен? — димәк, син риза?
9) союз (в таком случае, тогда) икән, ул вакытта, ул чактавам нечего делать, так уходите — эшегез юк икән, китә бирегез
10) союз (вследствие этого, потому) шуңа күрә, индесегодня холодно, так ты оденься потеплее — бүген суык, шуңа күрә син җылы киен
11) союз против. ләкин, әммаведь я говорил, так ты слушать не хотел — мин әйтеп тордым, ләкин син колак та салмадың
•- за так- получить за так
- взять за так
- и так
- если так
- в таком случае
- как же так?
- не так ли?
- пусть так
- я так и знал
- так бы
- так бы и полетел!
- так вот
- так и
- так и быть
- так и есть
- так и так
- так и сяк
- так или этак
- то так, то этак
- так как
- так на так
- так нет
- так себе
- так сказать
- только так
- так-то так
- так точно
- так что
- так чтобы -
7 только
1) частица огранич. бары, нибары, фәкать, гына, тик... гына2) союз временной белән, белән үк,...кач үк,...гач такак только доедешь, напиши нам — барып җиткәч үк безгә яз
3) союз против. әмма, ләкин, тикя пойду, только не сейчас — мин барам, ләкин хәзер түгел
4) частица усил. (с "бы" выражает желание) гына... инде5) частица усил. гына6) нареч. (ещё, пока ещё) гына әле, генә7) нареч. ( совсем недавно) әле генәтолько приехал, а уже тянет домой — әле генә килдем, ә өйгә кайтасы килә
•- только что -
8 можно
в знач. сказ., безл.мөмкин, ярай, булакак это можно; разве можно — былай ярамай бит инде, шулай яраймы ни инде
-
9 писать
1. несов. что и без доп.яҙыу2. несов. что и без доп.сочинятьяҙыу, ижад итеү3. несов.кого-что и без доп.рисоватьяҙыу, һүрәт төшөрөү (эшләү, яһау) -
10 застать
сов.( кого-что) туры китерү,...ганда... булу; күрә алу, очрату -
11 поди
прост.1) повел. от пойти2) вводн. сл. (вероятно, пожалуй) бугай, әллә, күрәсең, мөгаен, булыр, ихтималты поди всю работу уже сделал — син, мөгаен, эшләреңне бетергәнсеңдер инде
-
12 угораздить
сов.; с неопр.; разг.( кого-что) мәҗбүр итү, кушу, котырту ( берәр кирәкмәгән эш эшләргә) -
13 бить
1. несов.когоһуғыу, туҡмау; (ногами) тибеү, типкесләү2. несов.дробить на мелкие части, размельчатьваҡлау, ватыу, онтау3. несов.разбивать, раскладыватьонтау, ватыу4. несов.стремительно вытекатьбәреп тороу (сығыу), урғылып (саптырып) тороу (сығыу), атылыу5. несов.во чтоударами производить звукиҡағыу, һуғыу6. несов. в некоторых ремёслах: изготовлять, делать что-л. особым образомтуҡыу, һуғыу, тетеүбить масло: — 1) май туҡыу (яҙыу, бешеү, төшөрөү)
2) май һығыу; бить шерсть — йөн тетеү
7. несов.без доп.издавать звуки, отбивать ударыһуғыу8. несов.трясти, вызывать дрожьбиҙгәк тотоубить баклуши разг. — эт һуғарыу, ел ҡыуыу, йөн тибеү
бить в глаза — күҙгә бәрелеп тороу, күҙгә ташланыу
бить в набат — оран һалыу, яу һалыу
бить ключом — ҡайнап тороу (эш, тормош, көс-ҡеүәт һ.б. тураһында)
бить по карману — кеҫәгә һуғыу, зыян килтереү
бить мимо цели — маҡсаттан ситкә китеү, маҡсатҡа ирешмәү
бить челом — баш эйеү, үтенеү, үтенеп һорау, ялбарыу
9. несов.кого-что, чемһуғыу, бәреү, сапсыу10. несов.во что, обо что, по чемубәреү, ҡағыу, һуғыу11. несов.во что; перен. с особой силой действовать на ощущения, чувства и т.д. – о свете, запахе, звуке и т.д.бәреп (ярып) инеү, бәреп тороу12. несов.кого-чтотуҡмау, еңеү, тар-мар итеү, ҡыйратыу13. несов.кого; перен.атып (һуғып) алыу, һунар итеү14. несов.обычно по кому-чему (стрелять)атыу, ут асыу15. несов.кого-чтоатыу, атып төшөрөү16. несов.по кому-чему; перен.бичеватьфаш итеү, ҡаты тәнҡитләү, туҡмау, ҡамсылау -
14 больше
ҙурыраҡ, дәүерәк, өлкәнерәкдом деда большой, а наш ещё больше — олатайҙың өйө ҙур, ә беҙҙеке унан да ҙурыраҡ
2. сравн. от многокүберәк, артығыраҡ3. нареч.далее, впредь, ужебынан кире (һуң, ары, былай), бүтән, инде, башҡа -
15 быть
1. несов.существовать, иметьсябулыу, бар булыу2. несов.находиться, присутствоватьбулыу3. несов.происходить, случатьсябулыу4. несов.приходить, приезжатькилеү, килеп етеү, булыу5. несов. в знач. вспомогательного гл.в знач. связки между подлежащим и сказуемымбулыу, ине6. несов. в знач. вспомогательного гл.для образования сложных форм страдательного залогабулған, ине7. несов. в знач. вспомогательного гл.для образования глагола будущего времени изъявительного наклонения-ыр/-ер, -асаҡ/-әсәкни булһа, шул булыр; была не была — булһа – булыр, булмаһа – юҡ
бөткән баш бөткән; быть заодно с кем — бер һүҙҙә булыу
как быть? — ни эшләргә?, нисек итергә инде?
әйҙә, шулай булһын; ярар, шулай булһын (килешеүҙе белдергәндә) -
16 поздно
1. нареч.һуң, һуңға ҡалып2. в знач. сказ., безл.һуңлучше поздно, чем никогда — һуң булһа ла, эшләгән яҡшы
См. также в других словарях:
инде — кис. 1. Төрле сүз төркемнәре янында килеп, эшнең төгәлләнүен күрсәтә уздым и. 2. Боерык фигыльдән соң аңа үтенү, түземсезләнү төсмере кертә бир и. 3. Берәр эшне эшләргә вакыт җитүен, эшнең башланып китүен белдерә; хәзер и. кайтырга ярый 4. рәв.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
менә — а. 1. Күз алдында, якында гына булган кемгә яки нәрсәгә, берәр хәл күренешкә күрсәтү, игътибарны юнәлдерү өчен кулл. Шул ук мәгънәдә күрсәтү хәрәкәтенә ияртеп әйтелә 2. Эш хәрәкәтнең эзлеклелеген, күренешләрнең бер бер артлы алмашынуын күз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
китү — I. 1. Нин. б. урынны калдыру, кая да булса юнәлү, бару 2. Таралу (дан, сүз һ. б. тур.) 3. Каян да булса башлану авыл артында яланнар китә 4. Дәвам итү, сузылу озакка китү 5. Билгеле бер вакыт үтеп, алдагысы башлану тур. сәгать икенче китте 6. Агу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
маташтыру — 1. Нәр. б. эшләргә тырышу, омтылу 2. Эш хәлнең кыенлык белән, гадәттә түбән сыйфатлы башкарылуын белдерә ул скрипкада маташтыра 3. Бозу, казыну, нәр. б. эшләтү сәгатьне син маташтырдыңмы. Ялгыш юлга кертү, бутау 4. күч. Шаярту, үртәү; аптырату… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аша — бәйл. 1. Аркылы (II,1 7) 2. Аралаш (2) 3. биш урын аша сикереп беренчелеккә чыгу 4. зур кыенлыклар аша теләккә ирешү. АША КИТҮ (УЗУ) – Нәр. б. нормаль хәлдән артып китүе турында бу эшләр инде аның башыннан аша китте … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
выжт — 1. Зур тизлек белән һава ярып үткәндә чыга торган тавышны белдерә 2. Выж (2) 3. хәб. Берәр нәрсәне бик тиз эшләү, башкару тур. 4. хәб. күч. Акча яки кыйммәтле әйбернең бик тиз тотылуы тур. 5. хәб. Берәр урыннан яки эштән куып чыгару тур. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
выжт-выжт — 1. Зур тизлек белән һава ярып үткәндә чыга торган тавышны белдерә 2. Выж (2) 3. хәб. Берәр нәрсәне бик тиз эшләү, башкару тур. 4. хәб. күч. Акча яки кыйммәтле әйбернең бик тиз тотылуы тур. 5. хәб. Берәр урыннан яки эштән куып чыгару тур. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
вышт — 1. Зур тизлек белән һава ярып үткәндә чыга торган тавышны белдерә 2. Выж (2) 3. хәб. Берәр нәрсәне бик тиз эшләү, башкару тур. 4. хәб. күч. Акча яки кыйммәтле әйбернең бик тиз тотылуы тур. 5. хәб. Берәр урыннан яки эштән куып чыгару тур. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җитәк — 1. Кулыннан яки хайванны тезгененнән, мунчагыннан тотып алып бару хәле бала итәктән җитәккә күчте инде. күч. Үзаллы яшәү, эшләү сәләте булмау, башкалар ярдәменә салыну тур. 2. сир. Җитәкчелек сәнгатьне үз җитәгенә алды. ҖИТӘК БЕЛӘН ТОТАК –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәгаен — рәв. 1. Берәр нәрсәне төгәл, анык, ачык (белү, әйтү, ишетү һ. б. ш. тур.) 2. Һичшиксез, һич шикләнүсез (үтәләчәк, эшләнәчәк яки булган эш хәрәкәт тур.) 3. с. Инде ачыкланган, билгеле монда әле кем булуың да тәгаен түгел сир. Үтәләсе вакыты, срогы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яме — Берәр эшләнәсе эш турында сөйләшкәндә әңгәмәдәшнең ризалыгын сорау һәм үзенең шуны үтәргә вәгъдәсен белдерү өчен кулл. 4. Әңгәмәдәшнең соравына, үтенеченә җавабы буларак, гадәттә диалогта яме соравына җавап итеп бирелә: ярый, ярар яме? Я. II. Я – … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
